Dòng chảy tối thiểu được hiểu như thế nào? Nguyên tắc để xác định dòng chảy tối thiểu cần dựa trên những yếu tố nào?

Nội dung chính

Dòng chảy tối thiểu được hiểu như thế nào?

Căn cứ theo quy định tại khoản 18 Điều 2 Luật Tài nguyên nước 2023 có nêu cụ thể như sau:

Giải thích từ ngữ

Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

...

18. Dòng chảy tối thiểu là dòng chảy ở mức thấp nhất cần thiết để duy trì dòng sông, suối hoặc đoạn sông, suối nhằm bảo đảm sự phát triển bình thường của hệ sinh thái thủy sinh và bảo đảm mức tối thiểu cho hoạt động khai thác, sử dụng nước.

...

Theo đó, dòng chảy tối thiểu có thể hiểu là phải có một lượng nước tối thiểu chảy qua sông hoặc suối để giữ cho dòng chảy không bị ngừng hoặc suy giảm nghiêm trọng.

Dòng chảy tối thiểu phải đủ để duy trì các điều kiện sống thích hợp cho các loài sinh vật thủy sinh, bao gồm các động vật và thực vật sống dưới nước.

Bên cạnh việc bảo vệ hệ sinh thái, dòng chảy tối thiểu còn đảm bảo đủ lượng nước tối thiểu cho các nhu cầu khai thác và sử dụng nước, như phục vụ sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, sinh hoạt và các hoạt động khác.

Tóm lại, dòng chảy tối thiểu là một chỉ số quan trọng nhằm cân bằng giữa việc bảo vệ môi trường và đáp ứng nhu cầu sử dụng tài nguyên nước của con người.

Dòng chảy tối thiểu được hiểu như thế nào? (Hình từ internet)

Nguyên tắc để xác định dòng chảy tối thiểu cần dựa trên những yếu tố nào?

Căn cứ khoản 3 Điều 24 Luật Tài nguyên nước 2023 quy định về việc xác định dòng chảy tối thiểu phải bảo đảm các nguyên tắc sau đây:

(1) Phải được thực hiện đối với từng vị trí cụ thể trên sông, suối và phải bảo đảm tính đại diện, hệ thống trên lưu vực sông;

(2) Bảo đảm công bằng, hợp lý, hài hòa lợi ích, bình đẳng giữa các đối tượng khai thác, sử dụng tài nguyên nước, giữa các địa phương ở thượng lưu và hạ lưu;

(3) Phù hợp với đặc điểm nguồn nước, chức năng của nguồn nước, chế độ dòng chảy của sông, suối, đặc điểm địa hình, nhu cầu sử dụng nước, vai trò của sông, suối trong hệ thống sông; phù hợp với quy mô, phương thức khai thác, khả năng vận hành điều tiết hồ chứa;

(4) Phù hợp với thỏa thuận quốc tế, điều ước quốc tế có liên quan đến tài nguyên nước với quốc gia có chung nguồn nước mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.

Như vậy, việc xác định dòng chảy tối thiểu không chỉ dựa trên các yếu tố tự nhiên mà còn cần phải cân nhắc các yếu tố về công bằng, hợp lý trong việc khai thác và sử dụng tài nguyên nước, cũng như các cam kết quốc tế.

Cách xác định vị trí dòng chảy tối thiểu ra sao?

Căn cứ theo quy định tại Điều 16 Thông tư 03/2024/TT-BTNMT quy định về vị trí xác định dòng chảy tối thiểu như sau:

(1) Đối với sông, suối:

- Vị trí xác định dòng chảy tối thiểu trên sông, suối được xác định tại một hoặc một số vị trí, cụ thể: vị trí trên sông, suối trước khi nhập lưu với sông, suối khác; vị trí tại trạm thủy văn, trạm quan trắc tài nguyên nước;

- Ngoài vị trí quy định tại điểm a khoản này, trường hợp có yêu cầu cụ thể về dòng chảy để đảm bảo cho các hoạt động khai thác, sử dụng nước; hoạt động văn hóa, thể thao du lịch; yêu cầu để phòng chống suy thoái, phục hồi nguồn nước hoặc yêu cầu về bảo vệ hệ sinh thái thủy sinh, bảo tồn đa dạng sinh học, các loài thủy sinh có giá trị kinh tế trên một hoặc nhiều đoạn sông, suối thì cơ quan quản lý nhà nước về tài nguyên nước có thẩm quyền quy định tại khoản 6, khoản 7 Điều 24 Luật Tài nguyên nước 2023 xem xét, quyết định lựa chọn bổ sung vị trí xác định dòng chảy tối thiểu.

(2) Đối với đập, hồ chứa:

- Vị trí xác định dòng chảy tối thiểu hạ lưu đập, hồ chứa được xác định ngay sau đập;

- Đối với đập, hồ chứa có phương thức khai thác nước làm gián đoạn dòng chảy của sông, suối, tùy thuộc quy mô, khả năng điều tiết của hồ chứa, phạm vi tác động của công trình, yêu cầu chế độ dòng chảy trên sông, suối và yêu cầu khai thác, sử dụng nước phía hạ du đập, hồ chứa thì ngoài vị trí xác định dòng chảy tối thiểu quy định tại điểm a khoản này, xem xét việc xác định dòng chảy tối thiểu tại vị trí ngay sau hạng mục công trình trả lại dòng chảy vào sông, suối;

- Đập, hồ chứa trên sông, suối có quy mô khai thác nước thuộc trường hợp phải đăng ký, có giấy phép khai thác tài nguyên nước theo quy định của pháp luật về tài nguyên nước, phải bố trí các hạng mục công trình xả dòng chảy tối thiểu, bảo đảm có đủ năng lực xả đáp ứng yêu cầu quy định tại khoản 1 Điều 15 Thông tư 03/2024/TT-BTNMT, trừ trường hợp các đập, hồ chứa đã đi vào vận hành mà không thể điều chỉnh, bổ sung hạng mục công trình xả dòng chảy tối thiểu.