Cơ hội và khó khăn của địa phương trong phát triển nhà ở xã hội

Nội dung chính

Tổng quan về sự phát triển nhà ở xã hội tại Việt Nam

Theo khoản 7 Điều 2 Luật Nhà ở 2023, nhà ở xã hội là nhà ở có sự hỗ trợ của Nhà nước cho đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở theo quy định của Luật này.

Năm 2025 được dự báo là thời điểm bùng nổ của phân khúc nhà ở xã hội, khi hàng loạt chính sách từ Chính phủ và sự quyết tâm từ các địa phương đồng loạt thúc đẩy các dự án quy mô lớn.

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, cả nước dự kiến hoàn thành gần 101.900 căn nhà ở xã hội trong năm nay, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc giải quyết nhu cầu nhà ở cho người thu nhập thấp.

Tại các thành phố lớn như TP HCM và Hà Nội, những kế hoạch phát triển nhà ở xã hội được triển khai mạnh mẽ. Cụ thể, TP HCM đặt mục tiêu đạt 70.000 căn vào năm 2030, với hơn 21 doanh nghiệp đăng ký xây dựng 52.000 căn từ quỹ đất tự tạo lập.

Trong khi đó, Hà Nội dự kiến hoàn thành gần 6.000 căn nhà ở xã hội trong năm nay, đồng thời triển khai thêm 50 dự án mới trong 5 năm tới.

Sự quan tâm này không chỉ giới hạn ở các đô thị lớn mà lan tỏa đến các tỉnh như Đồng Nai, Bình Dương, Đà Nẵng và Đồng Tháp, thể hiện qua hàng nghìn căn nhà xã hội được lên kế hoạch và khởi công.

Cơ hội và khó khăn của địa phương trong phát triển nhà ở xã hội (Hình từ Internet)

Nhà ở xã hội có cơ hội bùng nổ từ chính sách đến thực tế

(1) Chính sách ưu đãi thúc đẩy phát triển

Nhà ở xã hội hiện được hưởng loạt ưu đãi từ Chính phủ nhằm giảm chi phí đầu tư và hỗ trợ doanh nghiệp. Cụ thể:

- Miễn tiền thuê đất, sử dụng đất: Doanh nghiệp không phải xác định giá đất hoặc thực hiện thủ tục đề nghị miễn tiền thuê đất, tạo điều kiện giảm đáng kể chi phí đầu tư ban đầu.

- Ưu đãi thuế: Bao gồm giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) và thuế thu nhập doanh nghiệp, giúp các dự án dễ dàng đạt được lợi nhuận hợp lý mà không làm tăng giá bán.

- Gói tín dụng ưu đãi: Các ngân hàng thương mại đăng ký gói 145.000 tỷ đồng, không tính vào hạn mức tín dụng, hỗ trợ trực tiếp cho phân khúc nhà ở xã hội, mang đến cơ hội tiếp cận nguồn vốn rẻ cho cả chủ đầu tư và người mua nhà.

Bên cạnh đó, hành lang pháp lý ngày càng hoàn thiện cũng là yếu tố quan trọng tạo niềm tin cho các doanh nghiệp. Theo TS Cấn Văn Lực, những rào cản về phát triển nhà ở xã hội đang được gỡ bỏ từng bước, giúp doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư vào phân khúc này.

(2) Tiềm năng từ nhu cầu thực tế

Với giá nhà thương mại tăng cao vượt ngoài khả năng chi trả của đa số người lao động, nhà ở xã hội trở thành giải pháp thiết thực cho công nhân và các đối tượng thu nhập thấp.

Hiện nay, lãi suất vay mua nhà ở xã hội chỉ ở mức 6,6%/năm, là con số hợp lý trong bối cảnh lạm phát. Điều này không chỉ giúp nhiều người thực hiện giấc mơ sở hữu nhà mà còn cải thiện chất lượng sống của họ một cách đáng kể.

Số liệu từ Bộ Xây dựng cho thấy, nhu cầu nhà ở xã hội tại Việt Nam đến năm 2030 lên tới hàng triệu căn. Đặc biệt, các khu vực đông dân cư như TP HCM, Hà Nội, Bình Dương và Đồng Nai đang có tốc độ đô thị hóa nhanh chóng, càng tạo thêm áp lực nhưng cũng đồng thời mở ra cơ hội lớn cho phân khúc này.

Các thách thức trong phát triển nhà ở xã hội

Mặc dù tiềm năng lớn, việc phát triển nhà ở xã hội vẫn đối mặt với nhiều khó khăn:

- Vấn đề quỹ đất: Dù nhiều địa phương cam kết tạo lập quỹ đất, không phải khu vực nào cũng dễ dàng đáp ứng yêu cầu. Tại các thành phố lớn như TP HCM hay Hà Nội, áp lực tìm kiếm đất xây dựng là rất lớn do quỹ đất hạn hẹp và giá đất tăng cao.

- Chi phí và giá thành: Dù được hỗ trợ vốn vay và giảm thuế, nhưng nếu thủ tục hành chính kéo dài hoặc phức tạp, chi phí thi công và quản lý dự án vẫn tăng cao. Điều này làm giá nhà khó tiếp cận hơn với người thu nhập thấp.

- Hạ tầng đồng bộ: Một số dự án chưa chú trọng phát triển đồng bộ về giao thông, điện, nước, y tế và giáo dục. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng sống và trải nghiệm của cư dân trong các khu nhà ở xã hội.

(1) Thủ tục hành chính phức tạp

Nhiều chủ đầu tư cho rằng, các quy trình từ lập kế hoạch, xin cấp phép xây dựng đến thực hiện dự án còn quá phức tạp và mất thời gian. Việc đơn giản hóa thủ tục hành chính là điều kiện cần để thúc đẩy phân khúc này phát triển nhanh hơn.

(2) Hạn chế trong khả năng chi trả của người dân

Mặc dù giá nhà ở xã hội thấp hơn nhiều so với nhà thương mại, nhưng đối với nhiều người lao động có thu nhập thấp, việc sở hữu nhà vẫn là một thách thức lớn. Đây là vấn đề đòi hỏi cần có các giải pháp tài chính linh hoạt hơn từ phía Chính phủ và các ngân hàng.

Tương lai của phân khúc nhà ở xã hội năm 2025

Năm 2025 hứa hẹn là năm khởi sắc của phân khúc nhà ở xã hội. Các dự án lớn tại Đông Anh (Hà Nội), An Vân Dương (Huế) hay Bình Dương cho thấy sự sẵn sàng của các địa phương trong việc đáp ứng nhu cầu nhà ở cho người dân.

Những khu nhà ở xã hội không chỉ đáp ứng về mặt số lượng mà còn chú trọng đến chất lượng, với thiết kế hiện đại, đảm bảo không gian sống thoải mái và tiện nghi.

Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu dài hạn, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa Chính phủ, doanh nghiệp và cộng đồng. Đặc biệt, các chính sách ưu đãi nên được thực hiện nhất quán, song hành cùng việc nâng cao chất lượng hạ tầng và môi trường sống tại các khu vực dự án.

Bên cạnh đó, việc tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và khuyến khích doanh nghiệp tham gia vào phân khúc này là điều cần thiết. Đây không chỉ là cách đảm bảo phát triển bền vững mà còn tạo điều kiện để nhà ở xã hội thực sự trở thành lựa chọn phổ biến cho người thu nhập thấp.

Sự phát triển mạnh mẽ của nhà ở xã hội trong năm nay và những năm tới là tín hiệu đáng mừng, thể hiện sự quan tâm lớn đến an sinh xã hội. Dù còn nhiều thách thức, nhưng với sự hỗ trợ từ chính sách và quyết tâm của các địa phương, phân khúc này chắc chắn sẽ trở thành điểm sáng của thị trường bất động sản Việt Nam.

Nhà ở xã hội không chỉ mang ý nghĩa về kinh tế mà còn là cam kết của Chính phủ đối với mục tiêu xây dựng một xã hội công bằng, nơi mọi người dân đều có cơ hội được sống trong những ngôi nhà an toàn và tiện nghi.