Cô dì chú bác có được hưởng thừa kế nhà đất khi bố mẹ mất hết không?

Nội dung chính

Cô dì chú bác có được hưởng thừa kế nhà đất khi bố mẹ mất hết không?

Việc cô, dì, chú, bác được hưởng thừa kế phụ thuộc vào hai trường hợp: có di chúc hoặc không có di chúc.

Trường hợp 1: Có di chúc hợp pháp

Nếu có di chúc hợp pháp và người lập di chúc để lại tài sản thừa kế cho cô, dì, chú, bác, thì họ có quyền nhận phần tài sản đó trừ trường hợp không được quyền hưởng di sản theo quy định của pháp luật. Di chúc phải đảm bảo các điều kiện sau:

- Người lập di chúc phải minh mẫn, sáng suốt khi lập di chúc và không bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép.

- Nội dung di chúc không vi phạm điều cấm của luật và không trái đạo đức xã hội.

- Hình thức di chúc tuân thủ các quy định pháp luật (di chúc bằng văn bản hoặc di chúc miệng). (khoản 1 Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015)

Lưu ý: Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng. (khoản 5 Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015)

Trường hợp 2: Không có di chúc

Nếu không có di chúc hợp pháp, tài sản sẽ được chia thừa kế theo pháp luật. Cô, dì, chú, bác chỉ được hưởng thừa kế nhà đất nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Theo khoản 1 Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015, các hàng thừa kế được xác định như sau:

Hàng thừa kế thứ nhất: Vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết.

Hàng thừa kế thứ hai: Ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột (khi người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại).

Hàng thừa kế thứ ba: Cụ nội, cụ ngoại; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; cháu ruột (khi người chết là bác, chú, cậu, cô, dì); chắt ruột (khi người chết là cụ nội, cụ ngoại).

Như vậy, có thể kết luận theo hai trường hợp sau:

Có di chúc: Được thừa kế nếu họ được chỉ định trong di chúc hợp pháp trừ trường hợp không được quyền hưởng di sản theo quy định của pháp luật

Không có di chúc: Chỉ được hưởng thừa kế nhà đất nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Cô dì chú bác có được hưởng thừa kế nhà đất khi bố mẹ mất hết không? (Hình từ Internet)

Không để lại di chúc thì chia thừa kế nhà đất như thế nào?

Theo như đã phân tích ở trên thừa kế nhà đất không có di chúc là hình thức nhận thừa kế mà người thừa kế sẽ nhận di sản theo hàng thừa kế (có 3 hàng thừa kế như đã nêu trước đó), điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định. Trong đó:

- Sau khi có thông báo về việc mở thừa kế, những người thừa kế có thể họp mặt để thỏa thuận cách thức phân chia di sản.( điểm b khoản 1 Điều 656 Bộ luật dân sự 2015)

- Những người thừa kế có quyền yêu cầu phân chia di sản bằng hiện vật; nếu không thể chia đều bằng hiện vật thì những người thừa kế có thể thỏa thuận về việc định giá hiện vật và thỏa thuận về người nhận hiện vật; nếu không thỏa thuận được thì hiện vật được bán để chia.(khoản 2 Điều 660 Bộ luật dân sự 2015)

- Trường hợp đã phân chia di sản mà xuất hiện người thừa kế mới thì không thực hiện việc phân chia lại di sản bằng hiện vật, nhưng những người thừa kế đã nhận di sản phải thanh toán cho người thừa kế mới một khoản tiền tương ứng với phần di sản của người đó tại thời điểm chia thừa kế theo tỷ lệ tương ứng với phần di sản đã nhận, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.(khoản 1 Điều 662 Bộ luật dân sự 2015))

Như đã phân tích ở trên, việc người mất không để lại di chúc thì di sản họ để lại sẽ được chia theo pháp luật cho những người thừa kế theo quy định về hàng thừa kế. Cụ thể, những người đủ điều kiện nhận thừa kế có thể thỏa thuận với nhau việc ai là người thừa kế quyền sử dụng đất.  Nếu không thỏa thuận được thì nhà đất sẽ được bán để chia theo giá trị.

Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là bao lâu?

Căn cứ theo Điều 623 Bộ luật Dân sự 2015, thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản, 10 năm đối với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế. 

Hết thời hạn này thì di sản thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản đó. Trường hợp không có người thừa kế đang quản lý di sản thì di sản được giải quyết như sau:

(1) Di sản thuộc quyền sở hữu của người đang chiếm hữu theo quy định tại Điều 236 của Bộ luật này;

(2) Di sản thuộc về Nhà nước, nếu không có người chiếm hữu quy định tại mục (1).