Có được hỗ trợ nhà ở tái định cư khi thu hồi đất ở mà trên đất không có nhà không?

Nội dung chính

Tái định cư là gì?

Tái định cư, theo khoản 39 Điều 3 Luật Đất đai 2024, là việc Nhà nước cấp đất ở hoặc nhà ở mới tại khu tái định cư hoặc một địa điểm khác phù hợp cho những người bị thu hồi đất, hoặc hỗ trợ đất ở, nhà ở cho người không đủ điều kiện bồi thường về đất ở nhưng không có nơi ở nào khác.

Nói cách khác, tái định cư là hình thức bồi thường bằng cách cung cấp đất ở mới hoặc nhà ở tại khu tái định cư, thay vì trả bằng tiền mặt, khi Nhà nước thu hồi đất của người dân. Đối với những người không đủ điều kiện để được bồi thường bằng đất ở nhưng không có chỗ ở khác, Nhà nước sẽ hỗ trợ bằng cách cấp đất hoặc nhà ở mới tại khu tái định cư để bảo đảm họ có nơi sinh sống.

Có được hỗ trợ nhà ở tái định cư khi thu hồi đất ở mà trên đất không có nhà không? (Hình từ Internet)

Có được hỗ trợ nhà ở tái định cư khi thu hồi đất ở mà trên đất không có nhà không?

Điều 111 Luật Đất đai 2024 quy định trường hợp được hỗ trợ bố trí tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất như sau:

- Hộ gia đình, cá nhân có đất ở, người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức kinh tế đang sở hữu đất ở, đang sở hữu nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất tại Việt Nam khi Nhà nước thu hồi đất ở mà đáp ứng điều kiện tại Điều 95 Luật đất đai 2024 được bồi thường bằng nhà ở tái định cư.

Nếu trong hộ có nhiều thế hệ/ cặp vợ chồng cùng chung sống trên một thửa đất ở thu hồi nếu đủ điều kiện để tách thành từng hộ gia đình riêng hoặc có nhiều hộ gia đình có chung quyền sử dụng 01 thửa đất ở thu hồi thì xem xét hỗ trợ nhà ở tái định cư cho từng hộ gia đình mà diện tích đất ở được bồi thường không đủ để giao riêng cho từng hộ thì được xem xét hỗ trợ để giao đất ở có thu tiền sử dụng hoặc bán, cho thuê, cho thuê mua nhà ở.

- Hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất gắn liền với nhà ở phải di chuyển chỗ ở mà không đủ điều kiện được bồi thường về đất ở, nếu không có chỗ ở khác trong địa bàn xã, thị trấn tại khu vực nông thôn hoặc địa bàn thị xã, thành phố thuộc tỉnh hoặc trong địa bàn quận, thị xã, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương thì được giao đất ở có thu tiền sử dụng hoặc bán, cho thuê, cho thuê mua nhà ở.

- Hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất nông nghiệp/ phi nông nghiệp không phải đất ở và đủ điều kiện bồi thường về đất theo quy định tại Điều 95 của Luật Đất đai 2024 mà có nhu cầu bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở và địa phương có điều kiện về quỹ đất ở, nhà ở thì được bồi thường bằng nhà ở tái định cư.

- Người có đất ở bị thu hồi để thực hiện dự án đầu tư xây dựng khu đô thị thì được bồi thường bằng đất ở, nhà ở tại chỗ. Trường hợp thu hồi để thực hiện mục đích khác thì được bồi thường bằng đất ở, nhà ở tại chỗ nếu khu vực thu hồi đất có quỹ đất/ nhà tái định cư. 

- Trường hợp thực hiện dự án đầu tư cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư thì chủ sở hữu được bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo pháp luật về nhà ở.

Như vậy, nếu đất ở bị thu hồi mà trên đất không có nhà ở, cá nhân hoặc hộ gia đình vẫn có thể được hỗ trợ nhà ở tái định cư nếu thuộc các trường hợp được quy định tại Điều 111 Luật Đất đai 2024 cụ thể như sau:

- Có đất ở bị thu hồi và đủ điều kiện bồi thường theo Điều 95 Luật Đất đai 2024.

- Không có chỗ ở khác trong địa bàn và diện tích đất ở còn lại không đủ điều kiện để ở.

- Có nhu cầu tái định cư và địa phương có quỹ đất hoặc nhà ở tái định cư.

Ngược lại, nếu đất ở bị thu hồi nhưng người bị thu hồi vẫn còn nhà ở hoặc đất ở khác trong địa bàn hoặc phần diện tích đất còn lại đủ điều kiện để ở, họ sẽ không được hỗ trợ tái định cư.

Có bắt buộc phải hoàn thành bố trí tái định cư trước khi thu hồi đất không?

Căn cứ khoản 6 Điều 91 Luật Đất đai 2024 thì Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Ủy ban nhân dân cấp huyện có trách nhiệm tổ chức lập và thực hiện dự án tái định cư để bảo đảm chủ động trong việc bố trí tái định cư cho người có đất thu hồi. Việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và việc bố trí tái định cư phải được hoàn thành trước khi có quyết định thu hồi đất.

Như vậy, việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và việc bố trí tái định cư bắt buộc phải được hoàn thành trước khi có quyết định thu hồi đất nhằm đảm bảo người dân bị thu hồi đất có thể an cư ổn định trước khi bị thu hồi đất.