Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất nông nghiệp không có sổ đỏ vẫn được bồi thường khi thu hồi đất

Nội dung chính

Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất nông nghiệp không có sổ đỏ vẫn được bồi thường khi thu hồi đất

Trường hợp 1: Đất nông nghiệp đủ điều kiện cấp sổ đỏ nhưng chưa cấp

Theo điểm c khoản 2 Điều 95 Luật Đất đai 2024, hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất có giấy tờ về quyền sử dụng đất hợp pháp, dù chưa được cấp sổ đỏ, vẫn đủ điều kiện nhận bồi thường khi đất bị thu hồi. Các giấy tờ này sẽ là căn cứ để cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định tại Điều 137 Luật Đất đai 2024.

Điều này có nghĩa là, nếu đất đủ điều kiện cấp sổ đỏ nhưng chưa được cấp và người sử dụng đất có giấy tờ hợp pháp chứng minh quyền sử dụng khi Nhà nước thu hồi đất, người sử dụng đất vẫn được bồi thường theo quy định của pháp luật.

Trường hợp 2: Đất nông nghiệp không đủ điều kiện cấp sổ đỏ

Căn cứ tại khoản 3 Điều 96 Luật Đất đai 2024 quy định như sau:

"Đối với đất nông nghiệp đã sử dụng trước ngày 01 tháng 7 năm 2004 mà người sử dụng đất là hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhưng không đủ điều kiện để được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất theo quy định của Luật này thì việc bồi thường được thực hiện theo quy định của Chính phủ."

Nội dung này cho thấy, đối với đất nông nghiệp mà hộ gia đình, cá nhân sử dụng trước ngày 01 tháng 7 năm 2004, tuy không đủ điều kiện cấp sổ đỏ vẫn có thể được bồi thường khi bị thu hồi. Tuy nhiên, mức độ và hình thức bồi thường không thực hiện theo quy định chung mà phải tuân thủ các quy định cụ thể của Chính phủ, có thể khác biệt so với các trường hợp có sổ đỏ. Các quy định này sẽ xác định cách thức bồi thường cho những trường hợp này, có thể là bằng tiền hoặc bằng đất khác tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể.

Như vậy, mặc dù đất không có sổ đỏ nhưng vẫn có thể được bồi thường khi bị thu hồi nếu người sử dụng có giấy tờ hợp pháp chứng minh quyền sử dụng đất. Hoặc trường hợp đất không đủ điều kiện cấp sổ đỏ, cụ thể là đất nông nghiệp sử dụng trước ngày 01/07/2004 vẫn sẽ được bồi thường, tuy nhiên việc bồi thường sẽ được thực hiện theo quy định của Chính phủ.

Đất nông nghiệp không có sổ đỏ vẫn được bồi thường khi thu hồi đất (Hình từ Internet)

Bồi thường về đất khi thu hồi đất nông nghiệp không có sổ đỏ

Căn cứ khoản 2 Điều 96 Luật Đất đai 2024 bồi thường về đất khi thu hồi đất của hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất nông nghiệp được quy định như sau:

- Diện tích đất nông nghiệp được bồi thường bao gồm diện tích trong hạn mức - và diện tích đất do được nhận thừa kế.

- Đối với diện tích đất nông nghiệp do nhận chuyển quyền sử dụng đất vượt hạn mức trước 01/07/2014 thì việc bồi thường, hỗ trợ được thực hiện như sau:

- Trường hợp nhận chuyển quyền sử dụng đất của người sử dụng đất thuộc các trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 95 Luật Đất đai 2024 thì được bồi thường theo diện tích thực tế thu hồi;

- Trường hợp nhận chuyển quyền sử dụng đất của người sử dụng đất không thuộc các trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 95 Luật Đất đai 2024 thì căn cứ vào nguồn gốc sử dụng đất của bên chuyển quyền để xem xét bồi thường, hỗ trợ đối với từng trường hợp cụ thể theo quy định tại khoản 1, 2, 3 và 4 Điều này.

Dù đất nông nghiệp không có sổ đỏ, người sử dụng đất vẫn có thể được bồi thường khi bị thu hồi, miễn là có quyền sử dụng hợp pháp đối với đất đó. Việc bồi thường sẽ dựa trên diện tích đất bị thu hồi bao gồm cả diện tích trong hạn mức và diện tích đất nhận thừa kế. Đối với đất vượt hạn mức nhận chuyển nhượng trước 01/07/2014, việc bồi thường sẽ được thực hiện dựa trên nguồn gốc và tình trạng pháp lý của đất. Chính sách này nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người sử dụng đất, đảm bảo sự công bằng trong việc bồi thường khi đất bị thu hồi.

Áp dụng giá đất năm nào để tính tiền bồi thường khi thu hồi đất?

Theo quy định tại khoản 2 Điều 91 Luật Đất đai 2024 quy định như sau:

"Trường hợp không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền quyết định tại thời điểm phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư."

Theo đó, việc bồi thường bằng tiền khi thu hồi đất không có đất tái định cư sẵn có là một phương án thực tế và linh hoạt giúp bảo vệ quyền lợi của người dân. Mức tiền bồi thường được tính toán dựa trên giá đất cụ thể do Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền quyết định tại thời điểm phê duyệt phương án bồi thường.

Ví dụ: Năm 2023, UBND tỉnh X đã ban hành Quyết định số 123/QĐ-UBND ngày 15/06/2023 về việc thu hồi 5.000 m² đất nông nghiệp tại xã Y, huyện Z để thực hiện dự án xây dựng đường giao thông liên xã. Sau khi ban hành quyết định thu hồi đất, UBND tỉnh X tiếp tục ban hành Quyết định số 456/QĐ-UBND ngày 01/08/2023 về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.

Theo quy định pháp luật, giá đất để tính bồi thường được xác định tại thời điểm Nhà nước phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, tức là ngày ngày 01/08/2023. Vì vậy, giá đất bồi thường sẽ áp dụng bảng giá đất năm 2023 do UBND tỉnh X ban hành, kết hợp với các quy định về hệ số điều chỉnh giá đất tại thời điểm này.

Điều này đảm bảo rằng số tiền mà người dân nhận được phản ánh đúng giá trị thực tế của đất bị thu hồi tại thời điểm có quyết định thu hồi đất. Bên cạnh đó giúp giải quyết vấn đề chênh lệch giữa giá trị đất thực tế trên thị trường và giá đất trong bảng giá đất. Đồng thời, việc tính toán theo giá đất cụ thể giúp hạn chế tình trạng người dân bị thiệt thòi khi mức bồi thường không đủ để họ tìm kiếm đất ở mới hoặc phục hồi các tài sản bị mất.